Od 2016 roku w Polsce realizowany jest rządowy Program „Za życiem" polegający na wsparciu kobiet w ciąży i rodzin. Głównym celem programu jest umożliwienie integracji społecznej osób niepełnosprawnych oraz wsparcie psychologiczne, społeczne, funkcjonalne i ekonomiczne ich rodzin- rodzin z dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o lekkim lub umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Z treścią Programu można zapoznać się na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej: https://www.gov.pl/web/rodzina/prawo10
Wsparcie w ramach programu adresowane jest do bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych oraz poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej opiekunów osób niepełnosprawnych z wyłączeniem opiekunów osoby niepełnosprawnej pobierających świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych lub zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
Zgodnie z definicjami obowiązującymi w Programie „Za życiem" opiekunem osoby niepełnosprawnej jest członek rodziny, opiekujący się dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji lub osobą niepełnosprawną ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Za członka rodziny uważa się małżonków, rodziców dziecka w fazie prenatalnej, rodziców dziecka, opiekuna faktycznego dziecka, przez którego rozumie się osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka, a także pozostające na ich utrzymaniu dzieci.
W związku z realizacją Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem", urzędy pracy mogą oferować rozwiązania ułatwiające opiekunom osób niepełnosprawnych powrót do aktywności zawodowej.
Nazwa działania | Cel | Działania |
„Pomoc w domu" – w ramach prac społecznie użytecznych | - wparcie rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych w realizacji codziennych obowiązków domowych, - aktywizacja osób bezrobotnych w ramach prac społecznie użytecznych. | - organizacja prac społecznie użytecznych na wniosek ośrodka pomocy społecznej z terenu powiatu - refundacja gminie ze środków FP do 100% minimalnej kwoty świadczenia przysługującej osobie, która zostanie skierowana do wykonywania tych prac. |
Wspieranie zatrudnienia członków rodzin opiekujących się osobą niepełnosprawną | - umożliwienie opiekunom osób niepełnosprawnych łączenia pracy ze sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną poprze zatrudnienie subsydiowane, np. prace interwencyjne | Finansowanie zatrudnienia subsydiowanego |
Dostęp do usług i instrumentów rynku pracy członków rodzin opiekujących się osobą niepełnosprawną | - godzenie opieki nad osobą niepełnosprawną z pracą zawodową, z wyłączeniem opiekunów pobierających świadczenie lub zasiłek opiekuńczy | Możliwość uzyskania statusu poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu oraz dostępne formy wsparcia. |
Stworzenie preferencyjnych warunków dla zakładania działalności gospodarczej przez członków rodzin opiekujących się osobą niepełnosprawną na zakładanie żłobków lub klubów dziecięcych z miejscami dla dzieci niepełnosprawnych lub świadczenie usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania, w tym usług mobilnych | - ułatwienie powrotu na rynek pracy bezrobotnym opiekunom osób niepełnosprawnych | Preferencje dla osób zakładających działalność polegającą na prowadzeniu żłobków lub klubów dziecięcych z miejscami dla dzieci niepełnosprawnych lub świadczeniu usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania: - zniesienie warunku nieposiadania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w okresie co najmniej 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o dofinansowanie do starosty; - zobowiązanie podmiotu do zwrotu otrzymanej dotacji proporcjonalnie do okresu brakującego do okresu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej bez odsetek ustawowych. |
Stworzenie preferencyjnych warunków dla przedsiębiorców będących członkami rodzin opiekujących się osobami niepełnosprawnymi w pozyskaniu środków na nowe miejsce pracy | - ułatwienie w rozwijaniu działalności gospodarczej przez opiekunów osób niepełnosprawnych | Możliwość zatrudnienia osoby co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy- wysokość refundacji jak przy warunkach ogólnych, proporcjonalnie do części etatu. |
Spółdzielczość socjalna na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin. | - ułatwienie w rozwijaniu ekonomii społecznej oraz zatrudnienia socjalnego wśród opiekunów osób niepełnosprawnych | Wzrost kwoty wsparcia z 4 i 3-krotności dla członków założycieli i członków przystępujących do spółdzielni socjalnej do 6 - krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. |